De rol van het opleidingsprofiel
Vanuit diverse hoeken/perspectieven krijgen we de vraag wat er wel en niet tot het opleidingsprofiel BN2030 behoort. Wat is de functie van het nieuwe profiel en hoe verhoudt dit profiel zich tot het curriculum van de Hogescholen en samenwerking met het werkveld. Dit willen we graag toelichten:
- Wat is het opleidingsprofiel?
Het landelijk opleidingsprofiel geeft weer wat afgestudeerde hbo-Verpleegkunde studenten in hoofdlijnen moeten kennen en kunnen en wordt de professional in het werkveld en in de beroepskolom gepositioneerd. Daarmee hebben alle hogescholen hetzelfde vertrekpunt voor het ontwerp van hun curriculum en is helder op welke onderdelen het zwaartepunt ligt. Doordat het opleidingsprofiel gevoed is vanuit ervaringen uit de werkpraktijk, sluit de inhoud goed op elkaar aan. - Wat is het opleidingsprofiel niet?
Het opleidingsprofiel is geen kookboek. Met andere woorden: het is niet een vast recept voor de hogescholen. Dat maakt ook dat het opleidingsprofiel op hoofdlijnen de belangrijke ontwikkelingen articuleert. Hoe dit vervolgens vertaald wordt in modules, onderwijsvormen, toetsing, beoordelingsformulieren, etc.: dát is aan de hogescholen zelf. Uiteraard kunnen zij hier een nauwe samenwerking met hun (regionale) werkveld partners in opzoeken, zodat het onderwijs goed aansluit op de specifieke werkpraktijk.
Door nu het opleidingsprofiel vorm te geven hebben de opleidingen de tijd om samen met regionale partners het onderwijs van de toekomst vorm te gaan geven. De intentie vanuit het LOOV is dat alle opleidingen de mogelijkheid hebben om vanaf studiejaar 2026 -2027 de dan eerstejaars studenten op te gaan leiden volgens het ‘nieuwe opleidingsprofiel’. Dat wil dan ook zeggen dat na lancering in 2023 er nog meer dan 2 jaar is voor elke hogeschool om haar onderwijsprogramma aan te passen.
Sneak preview
Middels een filmpje leggen we het proces en de voorgestelde verandering in het eerste concept van het opleidingsprofiel BN2030 uit. In slechts 3 minuten praten we je bij.
Status: een eerste concept
Om tot een eerste concept te komen heeft de schrijfgroep input opgehaald bij een brede groep: werkveld, onderwijs, belanghebbenden. Zij hebben gehoord wat beter kan en kunnen identificeren wat belangrijk wordt voor de toekomst van de verpleegkundige. Het is een proces van verzamelen, bundelen en de rode draad eruit halen. Dat is nog niet de grootste uitdaging. Al deze onderdelen omzetten in een hernieuwd opleidingsprofiel: daar zit de grote crux!
In het najaar 2022 is de schrijfgroep gestart om deze uitdaging aan te gaan. Zichzelf dwingend tot een eerste concept, zodat hier weer gericht feedback op kan komen. Vanuit de klankbordgroep, vanuit het werkveld, vanuit onderwijs en vanuit de diverse belanghebbenden.
Het eerste concept opleidingsprofiel BN2030 is een feit. Een paar highlights uit dit eerste concept.
- Verpleegkundig leiderschap
Een thema waar veel over geschreven en gesproken wordt, en ook niet te missen is voor BN2030. Het belang van verpleegkundig leiderschap lijkt onmiskenbaar groot. Echter kunnen er nog veel definities en interpretaties gelden. In BN2030 is gearticuleerd waarom verpleegkundig leiderschap zo belangrijk is en blijft: omdat het een positief effect op de werktevredenheid en behoud van medewerkers voor de zorg heeft en tevens bijdraagt aan de verbetering van de kwaliteit van zorg. Één van de onderdelen die veelvuldig worden benoemd bij verpleegkundig leiderschap is professionele zeggenschap. Uit een recente landelijke peiling blijkt dat de kwaliteit van zeggenschap door zorgprofessionals op organisatieniveau op dit moment nog als onvoldoende wordt beoordeeld. Één van de vijf genoemde belangrijkste onderwerpen betreft het positioneren van de beroepsgroep.Om het thema verder handen en voeten te geven voor BN2030 is een uitwerking gemaakt op drie niveaus: persoonlijke ontwikkeling, professionele ontwikkeling en positionering in de organisatie. - Probleemoplossend vermogen
Het probleemoplossend vermogen van de startende Bachelor is volgens het NLQF-6 niveau: “identificeert en analyseert complexe en onvoorspelbare problemen in de beroepspraktijk en/of in het kennisdomein en lost deze op tactische, strategische en creatieve wijze op door gegevens te identificeren en te gebruiken”. Hbo-verpleegkundigen worden bij de start in de praktijk onvoldoende gestimuleerd om bij complexe problemen te zoeken naar de juiste begeleiding- of behandelmethoden en zijn vaak gefocust op protocol gestuurd werken, omdat zij daar houvast aan ontlenen. Protocollen in de verpleegkundige zorg worden ontwikkeld en up-to-date gehouden voor standaardisering van de zorg en gebruikt als ‘handleiding’ voor het handelen. Juist het gebruik als handleiding is niet altijd passend omdat zorgvragers, zorgverleners en contexten nu eenmaal verschillen. Met het oog op het herkennen en handelen naar die verschillen hebben start bekwame hbo-verpleegkundigen nodig dat zij een klinische blik ontwikkelen en de houding van het – al dan niet in samenspraak met het team – oplossen van probleemsituaties. In BN2030 is dit thema verder uitgewerkt, als uitbreiding op hetgeen hierover in BN2020 beschreven stond. - Preventie en gezondheidsbevordering
Op basis van evaluatieonderzoek van BN2020 en huidige literatuur, blijkt dat er een aanpassing nodig is voor BN2030, met meer aandacht voor preventie en gezondheidsbevordering. Hoewel in de CanMEDS rol van gezondheidsbevorderaar al aandacht werd besteed aan deze onderwerpen, staan preventie en het bevorderen van gezond gedrag veel meer in de schijnwerpers bij alle CanMEDS rollen. De actuele maatschappelijke vragen over haalbaarheid en betaalbaarheid van de Nederlandse gezondheidszorg zijn urgent bij een steeds groter beroep op het gezondheidzorgapparaat door de toename van het aantal oudere ouderen en de levensverwachting van chronisch zieken door betere behandelmethoden. Ook de visie van positieve gezondheid wordt meegenomen, die mede door de Bachelor verpleegkundige in de praktijk geïmplementeerd wordt. In complexe situaties kan deze professional probleemoplossend werken en ondersteunen in het zoeken naar het best haalbare in de situatie voor deze individuele zorgvrager en diens naasten. De onderliggende thema’s worden in BN2030 verder uiteengezet, te denken valt dan aan: haalbaarheid en betaalbaarheid Nederlandse Gezondheidszorg, positieve gezondheid en bevorderen gezond gedrag, organiseren zorgnetwerk rond zorgvrager.
Bovenstaande punten geven een inkijk in ontwikkelingen die een plek krijgen in BN2030. Uiteraard is dit niet een uitputtend overzicht, maar een illustratie van het onderhanden werk. Komende maanden wordt hier verder aan gewerkt en met input van onderwijs, werkveld en belanghebbenden.
Terugblik: werkconferentie
We kijken terug op een geslaagde werkconferentie. Op 2 februari 2023 zijn er meer dan 400, collega’s uit het onderwijs en uit het werkveld, met elkaar in gesprek gegaan over drie thema’s: Verpleegkundig leiderschap, Probleemoplossend vermogen en Preventie en gezondheidsbevordering. Met elkaar hebben we maar liefst 1680 minuten gesproken over BN2030 en het verpleegkundig vak. Dit heeft waardevolle input opgeleverd die wordt meegenomen in het opleidingsprofiel BN2030!
De belangrijkste highlights per thema:
Verpleegkundig leiderschap
- Het is een actueel thema, maar de praktische uitwerking nog in het beginstadium. Er is een wisselend beeld over de mate van verpleegkundig leiderschap in de praktijk
- Er is een definitie en concretisering nodig, het is nu nog te breed/groot begrip
- Geeft nog de connotatie dat het over leidinggeven gaat, maar gaat veel meer over persoonlijke en professionele ontwikkeling
- Vraagt ook na de opleiding blijvende investering hierin
Probleemoplossend vermogen
- Veel discussie over gebruik van de term
- Moet niet alleen een praktische invulling hebben. De verpleegkundigen zijn niet hele dag bezig met problemen oplossen het gaat ook over mindset en flexibiliteit om situaties vanuit meerdere perspectieven te bekijken
- Het is ook identificeren en analyseren van situaties
- Moet meer in balans komen met onderzoekend vermogen. De verpleegkundige niet louter als onderzoeker maar meer in balans brengen met probleemoplossend vermogen
Preventie & gezondheidsbevordering
- Preventie zit in dagelijkse praktijk maar wordt niet altijd dusdanig herkend
- Financieringsmogelijkheden bieden niet altijd de mogelijkheid (of wordt niet zo gevoeld) dat er ruimte is om hiermee bezig te zijn
- Thema’s die hier ook aan geconnecteerd worden zijn bijv. implementatie en verandermanagement
Communicatie momenten
We hopen dat je deze tweede update interessant vond! We streven ernaar om BN2030 in het najaar 2023 af te ronden. Houd de website in de gaten en in april ontvang je (als je je hebt aangemeld) de eerstvolgende nieuwsbrief.